Znaczenie zmysłów w zapewnianiu wysokiej jakości życia
Psychologia węchu
Zmysły odgrywają kluczową rolę w pomaganiu człowiekowi poczuć się bardziej jak w domu – od zapachu pościeli na łóżku po smak domowego posiłku. Te podstawowe, ale ważne względy w opiece nad daną osobą mogą wspierać szczęśliwsze i łatwiejsze przejście do domu opieki i budować ogólne poczucie przynależności – kluczowe dla lepszej jakości życia mieszkańców.
Węch jest bardzo silnym zmysłem, zwłaszcza gdy wzrok zaczyna zawodzić. Nasz zmysł węchu jest ściślej powiązany z pamięcią niż jakikolwiek inny zmysł i jest bardzo osobisty. Zapach ma również silny ładunek emocjonalny – wywołuje pozytywne wspomnienia, gdy jesteśmy na niego wystawieni. Powiązania między zapachem a pamięcią najczęściej tworzą się w młodym wieku, gdy jesteśmy najbardziej podatni na bodźce, dlatego nasza reakcja na znane zapachy to silna, wyuczona odpowiedź automatyczna. Znany zapach kojarzący się z domem działa uspokajająco i daje poczucie bezpieczeństwa. Może to być wszystko – od charakterystycznego zapachu używanego detergentu do ubrań i pościeli po odświeżacz powietrza stosowany w pokoju konkretnej osoby. Badania wykazują, że nasz nastrój poprawia się w obecności znajomych zapachów, co może pozytywnie wpłynąć na chęć mieszkańca do angażowania się w życie wspólnoty czy pomagania innym.
Znajomość smaku
Znajomość pewnych pokarmów może wpływać na naszą akceptację tego jedzenia i wiąże się z postrzeganiem smaku i zapachu. Ważne jest, aby w momencie, gdy mieszkaniec po raz pierwszy trafia do domu opieki, on lub jego rodzina poinformowali pracowników domu opieki o swoich preferencjach żywieniowych. Wszystkie domy opieki dbają o to, aby zapewnić pożywne opcje żywieniowe i uniknąć alergii, ale myślenie o tym, co sprawi, że mieszkaniec poczuje się jak w domu, wykracza poza to, co oczywiste. Może to oznaczać zapewnienie mieszkańcowi jego ulubionych potraw w pierwszym tygodniu pobytu w domu opieki, a także zapewnienie mu ulubionych przekąsek między posiłkami. To właśnie drobne szczegóły sprawiają, że mieszkańcy czują się mile widziani i czują się jak w domu, co pomaga im szybciej zaaklimatyzować się w nowym życiu.
Kojące dźwięki
Domy opieki wypełnione są nieznanymi dźwiękami, dlatego warto zastanowić się, jak można wykorzystać dźwięk, aby stworzyć bardziej znajome i przyjazne otoczenie. Od indywidualnych dźwięków w pokoju mieszkańca – takich jak ulubiona stacja radiowa, program telewizyjny czy muzyka – po kojące odgłosy samego domu opieki, jak szum pracujących w pralni urządzeń czy dźwięki dochodzące z tętniącej życiem kuchni, wszystkie te elementy dźwiękowe mogą przyczynić się do budowania poczucia komfortu i bezpieczeństwa u mieszkańców.
Wszystko zależy od dotyku
Bardzo zbliżony do zapachu jest dotyk. Znajome odczucia mieszkańca dotykającego tkaniny mogą pomóc mu poczuć się bardziej jak w domu. Miękka pościel na łóżku, poduszka przyniesiona z domu, miękkie ubrania – wszystko to może sprzyjać poczuciu bezpieczeństwa. Pralnia również odgrywa ważną rolę w tym procesie, dbając z najwyższą starannością o pranie odzieży osobistej mieszkańców – z taką samą troską, z jaką traktuje pościel i ręczniki. Miękki, puszysty ręcznik może dać poczucie komfortu po kąpieli lub prysznicu, a założenie czystych, pachnących i przyjemnych w dotyku ubrań dodatkowo wpływa pozytywnie na samopoczucie. Aby mieszkaniec naprawdę czuł się jak w domu, należy zadbać o wszystkie zmysły. Przemyślenie każdego punktu styku z codziennością mieszkańca i zapewnienie najlepszych możliwych doświadczeń sensorycznych przyczynia się do poprawy ogólnej jakości życia wszystkich podopiecznych.
- 1.Nature: Unpicking the link between smell and memories https://www.nature.com/articles/d41586-022-01626-x
- 2.Frontiers in Behavioral Neuroscience: Behavioral and Neurobiological Convergence of Odor, Mood and Emotion: A Review https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnbeh.2020.00035/full